“In diezelfde tijd liet Peter van Backstreet ons een bizarre lp uit Londen horen. The feeding of the 5000 van Crass. We waren verpletterd. Een enorm geruis, opgejaagd door een soort tromgeroffel met daar overheen een hevig gevloek en getier. Twee kanten lang. Zoveel keer “fuck” op één plaat hadden we nog nooit gehoord. In Huize Schoonderloo luisterden we met ingehouden adem zeer aandachtig vele malen naar de antimuzikale muziek van Crass. Iets wat op nummers leek begon zich af te tekenen. We lazen de teksten en bekeken de hoes met fascistoïde symboliek nauwgezet. Fantastisch! Beter dan wij!
We stuurden ze een enthousiaste brief, samen met wat van onze uitgaven en een single. We kregen per omgaande een erg aardige brief terug, met Crass-buttons, we moesten ons vooral niet verplicht voelen die te dragen, en een handgemaakt, ook gestencild, Crass-tekstboek. Wilden we niet een keer naar Engeland komen en samen optreden? Ja, dat wilden we wel. We besloten tot een reisje naar Engeland. Dick en Mildred filmden ons vertrek vanuit Hoek van Holland. We bezochten een optreden van Crass in Londen. Dat was een belevenis. Het geheel ontaardde al snel in een enorme vechtpartij, geïnitieerd door een bende skinheads die met veel geweld de zaal terroriseerde. Tot onze verbijstering bleef Crass in eerste instantie gewoon doorspelen, alsof er niets aan de hand was.
De dag erna bezochten we het landelijk gelegen Dial House aan de rand van Londen. Penny Rimbaud, de drummer en ook duidelijk de inspirator van Crass, ontving ons uiterst vriendelijk. Hij had de hele dag in de keuken gestaan en allerlei veganistische groentetaarten gebakken, alleen voor ons. Of we trek hadden? Nee, erg aardig, maar we hadden net wat hamburgers naar binnen gewerkt ergens in het centrum van Londen. Vegetarisme, nee zover waren we nog niet. Het verbaasde Crass dat we geen vijftienjarigen waren. Zo had tenminste onze muziek op de single geklonken. Tja, daar stonden we dan. G. zei, om de zaak te redden, dat het als een compliment bedoeld was. Wel lief.
Ze nodigden ons uit om in september samen met Crass en Poison Girls in Londen op te treden. We keken er meteen al naar uit. En of we niet liever onze hamer en sikkelbanieren wilden thuislaten? Die zouden wel eens averechts kunnen werken op de skinheads die blijkbaar trouw de optredens van Crass bezochten. We vonden het allemaal prima.
In september keerden we naar Londen terug. In mooie zwarte pakjes met rode Politischer Schutzhaftling driehoeken. Toegegeven, dat was enigszins geïnspireerd door de militante Crass-uniformen. Daarvoor droegen we meestal olijke, kleurige voetbalshirts van de rommelmarkt. Maar dat deed iedereen ons inmiddels na. Zodoende.
De mensen van Crass die net als wij samenwoonden en -werkten voor de goede zaak waren ongelofelijk vriendelijk en ook wel iets ouder en ook wel wat intellectualistischer. De dames toch ook best wel feministisch. “We pay with our bodies.” Wij waren toch wat jongensachtiger, onbevangener ook, maar lang niet dom. Het klikte meteen, ook, of vooral ook, met Penny, die ons alleen onwaarschijnlijk oud voorkwam. Zeker al bijna veertig! Maar hij deed buitengewoon aardig en had zich duidelijk beziggehouden met de meer Oosterse filosofie. Zen zo u wilt. Hier en daar ontwaarden we in het overigens prachtig ingerichte landhuis een bescheiden Boeddhabeeldje en midden in een gesprek zei hij, wijzend naar de houten salontafel: “This teapot is borrowed from the universe.” Er viel een indringende stilte. Je kon een speld horen vallen en we staarden sprakeloos naar de bewuste theepot midden op tafel, die er volgens ons toch redelijk gewoon uitzag. Die hadden we niet zien aankomen.
We overnachtten. Ze stonden welwillend hun kamers en bedden aan ons af. De dag van het optreden, een benefiet voor anarchistische gevangenen in Engeland, brak aan. Crass oefende nog eens alle overgangen tussen de nummers, die ze net als op de plaat aan elkaar vast speelden en wij vertoefden in de riante tuin. Steve Ignorant, de briljante zanger van Crass, poetste alle Dr. Martens van de bandleden. Hij vroeg ons hoe het kwam dat we zo rustig waren vlak voor een optreden. We glimlachten, want we begrepen zijn vraag niet. Hij zelf zat, zo vertelde hij ons, van de zenuwen zowat de hele dag op de wc. We trokken onze wenkbrauwen op. ’s Middags kwamen we in de bus van Crass bij de Conway Hall aan. Het wemelde van de skins. Het fascistische National Front had namelijk zojuist een grote bijeenkomst gehouden. In de Conway Hall nota bene.
De sfeer in de zaal vlak voor het optreden ’s avonds was grimmig. Er braken gevechten uit bij de toiletten op de gang tussen verschillende groepen skinheads, die weer verschillende voetbalclubs aanhingen. Met bebloede koppen en handen marcheerden ze demonstratief de zaal binnen. Er werd gesiegheild. De Rondos speelden. Het optreden ging, op een gebroken snaar na, prima. Goeie reacties ook. De Poison Girls speelden. Veel ge-‘hex’ door vrouwelijke fans. Beetje theatrale zang ook wel. Maar toch een prachtig optreden, enigszins luidruchtig ondersteund door een bende Westham-skins die op het balkon huishield.
Toen brak de pleuris uit. Alles ging razendsnel. Er vielen klappen en er werd getrapt en geschopt. Paniek. Het publiek stoof uiteen. We tilden kleine skinheads op het podium, zodat ze niet in het gedrang raakten. Ze huilden van schrik en waren niet ouder dan een jaar of elf, twaalf. Er bleven mensen liggen. De politie kwam en ontruimde de zaal. De skins moesten hun veters inleveren. De rust keerde weer en de vloer werd door medewerkers schoongeboend en het bloed opgedweild. Mensen van de Anti Nazi League en de Socialist Workers Party (SWP) waren blijkbaar slaags geraakt met skinheads van de British Movement en het National Front die na de bijeenkomst van het NF in de pubs rond de Conway Hall waren blijven hangen, om ’s avonds het optreden van Crass bij te wonen. Een Joodse activist van de SWP kwam naar het podium en hief zijn vinger tegen Crass. Jullie schuld!
We pakten onze spullen en stapten in het busje. We zaten krap en zwijgzaam. Eerst langs een afhaalchinees voor veganistische loempia’s. Bij Crass thuis teruggekeerd ontspon zich een kleine discussie. Vriendelijk van toon, maar toch. Moest je je niet beschermen tegen dit soort geweld? Ze hadden er erg vaak mee te kampen. Crass was een soort mikpunt geworden van skinheads die zich aangetrokken voelden door de heftige muziek, het militante uiterlijk van Crass en hun swastika-achtige symbool, maar die tegelijk de anarchistische en vooral pacifistische ideeën afwezen. Crass weigerde uit overtuiging een ordedienst in het leven te roepen of op z’n minst door de zaal te laten inhuren, wat in die tijd in Londen heel gebruikelijk was. Principieel, maar kun je dat je publiek wel aandoen? Je nodigt ze uit voor het optreden, nietwaar? en dan lever je ze onbeschermd uit aan hordes al dan niet fascistische skinheads, terwijl je zelf veilig op het podium staat. Kan dat? Ja, want zo was de situatie in Londen nou eenmaal en ze wilden niet ‘anti’ zijn. Wij konden dat niet begrijpen volgens Crass, omdat we uit het vreedzame Nederland kwamen. Crass’ pacifistische anarchisme, zeer bewonderenswaardig overigens, stond een beetje tegenover de wat militantere instelling van de Rondos. De volgende dag namen we afscheid. We zouden vaker samen in Engeland optreden en een gezamenlijke tour organiseren door Nederland en er waren plannen voor het opnemen van een lp met hulp van Crass. We hadden het er nog over. Inmiddels stonden in Engeland de kranten vol over de veldslag in de Conway Hall. De enige alternatieve zaal in Londen trouwens die uit principiële overwegingen, iedereen moet vrij kunnen vergaderen, ook het National Front ruimte had geboden voor bijeenkomsten. Eenmaal thuis, in het vredige Huize Schoonderloo, belde Andy, de gitarist van Crass, ons op. Ze wilden afzien van verdere samenwerking. Ja, we deden hetzelfde en ja, ze vonden ons persoonlijk erg aardig en sympathiek, maar toch. Later ontvingen we een brief van Penny. Ze wilden het publiek niet in verwarring brengen door met een band met een andere visie samen te spelen. En we hadden enige sympathie voor China. Ook moeilijk. We waren toch wel verbijsterd. We begrepen natuurlijk wel dat ze direct fysiek bedreigd werden door skinheads van het National Front. Als ze dat als argument hadden aangevoerd, dan hadden we dat onmiddellijk beaamd en gebillijkt. Maar nu maakten ze er een ideologische kwestie van. Ze wilden gewoon niet met ons gezien worden. Brieven gingen over en weer. Zonder resultaat. Maar we gaven ons niet gewonnen. In Raket verschenen vinnige artikelen van onze hand over de Crass-Rondos controverse. Toch wel belangrijk, omdat de Crass-ideologie zich ook in Nederland verspreidde en omdat ook in Nederland het racisme, gepropageerd door allerlei neonazigroepen de kop opstak en ook de punkscene probeerde te vergiftigen. We moesten het er wel over hebben. Misschien, achteraf, wat te verbitterd, te teleurgesteld en daarom te hoog oplopend. Wel kregen we sympathiebetuigingen van Londense punks die, de skinheadterreur beu, er wel wat harder tegenaan wilden, maar zich door Crass gedwarsboomd voelden. De discussie verspreidde zich over de Nederlandse punkgemeenschap. Men kan de Raket er op naslaan.”
(uit: A black & white statement)
“Around that time Peter from Backstreet showed us a bizarre LP from London: The feeding of the 5000 by Crass. We were overwhelmed. An enormous noise, driven by the beat of a drum and accompanied by serious ranting and raving, lasting the entire two sides of the album. We’d never heard the word ‘fuck’ that often on one record before. In Huize Schoonderloo we held our breaths as we listened to Crass’ anti-musical music many times over. Something that resembled tracks started to take shape. We read the lyrics and looked closely at the sheet covered in fascist-like symbolism. They were great! Better than us! We sent them an enthusiastic letter, some of our issues and a single. We immediately got a very nice letter in return, with Crass buttons we should by no means feel obliged to wear and a Crass lyrics book, handmade and stencilled. They wondered if we wanted to come to England to perform together. We sure did. We decided to take a trip to England. Dick and Mildred filmed our departure from Hook of Holland. We saw a Crass concert in London. What an experience. The whole thing soon degenerated into a fight, initiated by a gang of skinheads who were violently terrorizing the venue. To our utter amazement Crass initially played on as if nothing was happening. The following day we visited Dial House in the countryside on the outskirts of London. Penny Rimbaud, Crass’ drummer and clearly its source of inspiration too, gave us a warm welcome. He’d been in the kitchen all day and had baked all kinds of vegan vegetable pies, especially for us. Were we hungry? We told him it was kind of him but we’d just scoffed some hamburgers in London somewhere. Vegetarianism was still one step beyond us. Crass were surprised we weren’t fifteen-year-olds. That is how our music had sounded on the single we sent them. What do you say to that? To make things better G. said it was meant as a compliment. Rather sweet. We were invited to perform with Crass and Poison Girls in London the following September. We were already looking forward to it. They asked if we could leave the hammer and sickle at home, because they were likely to have the wrong effect on the skinheads who faithfully frequented Crass’ gigs. We agreed to everything. We returned to London in September. We were wearing nice black suits with red Politischer Schutzhaftling (‘political activists in protective custody’) triangles. Admittedly inspired by Crass’ militant uniforms. Up to then we’d usually worn cheerful, colourful football shirts bought on flea markets. But by then everybody was doing that, you see. The Crass members lived and worked together for the good cause like we did. They were incredibly friendly, a little older and a little more intellectual. And the ladies were rather feminist. “We pay with our bodies.” We were still boyish and open-minded, but certainly not stupid. We got on straight away, especially with Penny who just seemed incredibly old to us. He had to be almost forty! He was very friendly, however, and had clearly been influenced by oriental philosophy. Zen, if you like. We spotted modest Buddha statuettes here and there in the beautifully decorated country home and in the middle of a conversation he suddenly pointed at the wooden coffee table and said: “This teapot is borrowed from the universe.” Everyone fell silent. You could have heard a pin drop and we all stared at the teapot on the table that looked very normal to us. We’d not seen that one coming. We stayed the night. They willingly put their rooms and beds at our disposal. The day of the concert arrived, a benefit concert for anarchist prisoners in England. Crass practised the transitions between the songs, which they played without pausing, like they did on their records. We hung around in their delightful garden. Steve Ignorant, Crass’ brilliant singer, polished everyone’s Dr. Martens boots. He asked how we could remain so calm just before a performance. We smiled, because we didn’t understand the question. He told us he kept running to the toilet with nerves all day. We raised our eyebrows. That afternoon we arrived at the Conway Hall in Crass’ van. The place was swarming with skinheads. The fascist National Front had just held a big meeting. In the Conway Hall, of all places. The atmosphere in the venue just before that night’s performance was vicious. Fights broke out near the toilets in the corridor between different groups of skinheads supporting different football clubs. They marched ostentatiously into the room, with bloody hands and faces. They raised their arms in the Nazi salute. The Rondos played. Apart from the odd broken string the gig went perfect. We got good reactions. Poison Girls played. There was a lot of Hex-like behaviour from female fans. Their vocals were rather theatrical, but still it was a great show, supported noisily by a gang of Westham skins thrashing the balcony. Then all hell broke loose. It all happened very fast. People were getting punched and kicked. Panic broke out. The audience scattered. We lifted small skinheads on to the stage so they wouldn’t get trampled. They cried with shock and fear and were barely eleven or twelve years old. People were lying on the floor. The police arrived and cleared the room. The skins were told to hand in their shoelaces. Peace returned and staff scrubbed the floor and mopped up the blood. Apparently, members of the Anti Nazi League and the Socialist Workers Party (SWP) had clashed with skinheads of the British Movement and the National Front, who had stayed behind in pubs around the Cornway Hall after the NF meeting to come to Crass’ gig that evening. A Jewish activist from the SWP walked up to the stage and pointed his finger at Crass. Your fault!
We grabbed our things and got in the van. We were packed together and very quiet. We went by a Chinese take-away for some vegan spring rolls. At Crass’ place a discussion ensued. The tone was friendly, but still. Shouldn’t you protect yourself from this kind of violence? They frequently wrestled with these problems. Crass had become a target for skinheads who were attracted to their furious music, militant appearance and swastika-like symbols, but who rejected anarchist and pacifist ideas. Crass refused to employ bouncers or let the venue hire them, even though that was a common thing in London in those days. It was a question of principles but should the audience be put through all this? You do invite them to come to your gigs, after all. Is it fair to deliver them unprotected to hordes of skinheads, fascist or not, while you are safely on the stage? It was fair, said Crass, for that was simply the situation in London at that time and they didn’t want to be ‘anti’. Crass said we didn’t understand, coming from the peaceful Netherlands. Crass’ pacifist anarchism, although admirable, opposed The Rondos’ more militant attitude. We said goodbye the next day. We agreed to do more concerts in England together, organize a common tour of the Netherlands and there were plans to record an LP with Crass’ help. We’d talk about it all later. In the meantime the newspapers in England were full of the Conway Hall battle. The only venue, by the way, that had offered the National Front a space to meet, from the fundamental conviction that everyone has the right of assembly. When we got back home to peaceful Huize Schoonderloo Andy, Crass’ guitar player, telephoned us. They had decided not to collaborate with us after all. Yes, we did do the same thing and yes, personally they thought we were very nice and sympathetic, but still. Later we received a letter from Penny. They didn’t want to confuse the audience by playing with a band that had different views. Besides, we had some sympathy for the People’s Republic of China. Also a difficulty. We were rather baffled. Obviously we understood that they were under direct physical threat from National Front skinheads. If they’d taken that as an argument, we would’ve immediately endorsed and appreciated it. But they were turning it into an ideological issue. They just didn’t want to be seen with us. Letters were sent both ways. No results. Still we didn’t give in. Raket published vicious articles we wrote about the Crass vs. Rondos controversy. We thought it relevant because in the Netherlands too, the Crass ideology was spreading and racism, propagated by different neo-Nazi groups, was emerging and poisoning the punk scene. The issue simply had to be addressed. In hindsight we may have been too bitter and disappointed, and thus let things get too tense. We did, however, get votes of sympathy from London punks who were tired of the skinhead terror and wanted to strike back, but felt hindered by Crass. The discussion spread across the Dutch punk scene. You can look it all up in Raket.”
(from: A black & white statement)
On the boat to England
1979
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Conway hall
London
1979
Build-up before the soundcheck
Soundcheck Crass
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Conway hall
London
1979
Concert Poison Girls
Concert Rondos
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Conway hall
London
1979
Concert Rondos
The trouble has started
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Rondos
Conway hall
1979
The police has arrived
The venue gets evicted
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Crass, da's kras
Tot onze verbazing, en ook wel tot onze verbijstering, lazen we onlangs in diverse recente Crass-geschriften een nogal verkrampte en naar ons gevoel gejokte versie van het Conway Hall debacle. Die hardnekkige vijandigheid, ook na al die jaren, verbaast ons toch wel. En ook de wanhopige poging om de Rondos de schuld van de Conway Hall veldslag in de schoenen te schuiven... Lees en huiver...
To our surprise, and to our perplexity as well, we read in various recently published Crass-biographies a rather convulsive and, in our opinion, untrue version of the Conway Hall debacle. This persistent hostility, even after all those years, comes as a sad surprise. Same goes for their desperate attempt to blame the Rondos for the Conway Hall battle... Read and shiver...
Uit:
Club Risiko
p. 106-107
Fred de Vries
Nijgh & Van Ditmar 2006, NL
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Uit:
The Story of Crass
p. 144 t/m 145
George Berger
Omnibus Press 2008, UK
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Uit:
The Story of Crass
p. 146 t/m 147
George Berger
Omnibus Press 2008, UK
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Uit:
The Story of Crass
p. 148 t/m 149
George Berger
Omnibus Press 2008, UK
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Uit:
The Story of Crass
p. 150 t/m 151
George Berger
Omnibus Press 2008, UK
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Uit:
Shibboleth – my revolting life
p. 118-119
Penny Rambo alias J.J. Ratter
AK Press – 1998 Scotland/US
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
Optreed-advootje
Conway hall
1979
klik op afbeelding voor een leesbaarder versie
